Vragenlijst :
1. Heb jij soms het gevoel dat je er niet bij hoort wanneer je met familie of vrienden bent?
2. Ben jij er trots op dat je niet afhankelijk bent van anderen?
3. Heb jij er moeite mee om anderen om hulp te vragen?
4. Heb jij vrienden die klagen dat je afstandelijk of afwezig bent?
5. Heb jij het gevoel dat je niet alles in je leven hebt bereikt wat je had kunnen bereiken?
6. Wil jij vaak gewoon met rust worden gelaten?
7. Denk jij stoms stiekem dat je de boel bedondert?
8. Voel je je vaak ongemakkelijk in sociale situaties?
9. Ben je vaak teleurgesteld in je zelf of boos op je zelf?
10. Oordeel je harder over jezelf dan over anderen?
11. Vergelijk je jezelf met anderen en vind je vaak dat je bedroevend veel tekort komt?
12. Vind je het gemakkelijker om van dieren te houden dan van mensen?
13. Ben je vaak geïrriteerd of ongelukkig terwijl er geen duidelijke reden is?
14. Vind je het moeilijk te weten wat je voelt?
15. Heb je moeite met het vaststellen van je sterke en zwakke punten?
16. Heb je soms het gevoel dat je aan de zijlijn staat?
17. Geloof jij dat je iemand bent die gemakkelijk als kluizenaar kan leven?
18. Heb je moeite jezelf te kalmeren?
19. Heb je het gevoel dat iets je ervan weerhoudt om in het “nu” te zijn?
20. Voel je je soms leeg van binnen?
21. Heb je heimelijk het gevoel dat er iets mis is met jou?
22. Heb je moeite met zelfdiscipline?
Als je heel veel herkent ben je misschien als kind emotioneel verwaarloost. En zeg niet gelijk dat je een fijne jeugd heb gehad want ook dan kan er sprake zijn van emotionele verwaarlozing. Bv als jouw gevoel niet telde of er niet mocht zijn. Dus lees maar door! Oh en trouwens, emotionele verwaarlozing komt ook voor in een volwassen relatie. Je partner kan zich bijvoorbeeld niet afstemmen op jouw gevoelens, ook al geef je die wel aan. Of ontkent je gevoelens. Dit leidt op den duur tot vereenzaming binnen de relatie. Je ‘verhongert’ emotioneel als het ware.
Symptomen bij emotionele verwaarlozing
- ongevoelig worden voor, of afgesneden raken van je eigen gevoelens en behoeften (Vind je het moeilijk om te weten wat je kunt? Wat je sterktes en zwaktes zijn? Wat je leuk vindt? Wat je wil? Wat belangrijk voor je is?)
- het gevoel hebben dat er iets ontbreekt, maar niet goed weten wat dit is (Je weet dat er iets mis is in je leven, maar je kunt er niet je vinger op leggen. “Het ligt aan mij,” zeg je tegen jezelf, en je voelt dat het waar is. “Ik ben niet leuk.” “Ik ben gewoon anders.” “Er is iets mis met me.”)
- je leeg voelen van binnen (Leegte voelt voor iedereen anders. Voor sommigen is het een leeg gevoel in hun buik, borst of keel dat komt en gaat. Voor anderen is het een gevoel van verdoving/versteend zijn.)
- weinig tot geen ontwikkeling van talenten (onderpresteren)
- makkelijk ontmoedigd raken
- een laag gevoel van eigenwaarde hebben
- perfectionisme
- Hard zijn voor jezelf (Ben je strenger voor jezelf dan je ooit zou zijn voor een vriend? Praten anderen met jou over hun problemen, maar vind je het moeilijk om de jouwe te delen?)
- enorm gevoelig voor afwijzing
- gebrek aan duidelijkheid over verwachtingen van anderen en verwachtingen voor jezelf
- verhoogde kans op een eetstoornis
- Moeite met om hulp vragen (Het is één ding om een onafhankelijk type persoon te zijn. Maar wanneer je je diep oncomfortabel voelt om van wie dan ook afhankelijk te zijn, is iets heel anders.)
- Schuldgevoelens (Deze Grote Vier – schuld, schaamte, boosheid, verwijten – richt je allemaal op jezelf. Sommige mensen hebben de neiging om direct schuldgevoelens en schaamte op te roepen wanneer hen iets negatiefs overkomt. Schaam je je voor dingen waar anderen zich nooit voor schamen?)
- Moeite hebben met het voelen, identificeren, managen en/of uiten van emoties (Kun je niet meer uit je woorden komen als je emotioneel wordt? Heb je een beperkte woordenschat als het gaat om emotiewoorden? Voel je je vaak verward over waarom mensen (jezelf inclusief) zich zo voelen of gedragen zoals ze doen?
Ouders die de emoties van hun kinderen niet voldoende opmerken, waarderen of er niet voldoende op reageren, geven het kind onbedoeld een krachtige, onbewuste boodschap: Je gevoelens doen er niet toe. Om hier als kind mee om te gaan, stop je je emoties van nature weg om te zorgen dat ze geen probleem worden in het gezin. Vervolgens heb je als volwassene onvoldoende toegang tot je emoties: je emoties, die je zouden kunnen sturen, gidsen, richting aanwijzen, informeren, verbinden en verrijken; je emoties, die je zouden moeten vertellen wie belangrijk voor je is en wat belangrijk voor je is, en waarom.)
De meeste ouders hebben het tijdens de opvoeding goed bedoeld of wisten niet beter. Deden over het algemeen wat ze op dat moment konden doen. Er is in dat geval dan ook geen sprake van kwade opzet bij de ouders. Ze waren eerder emotioneel onvolwassen of emotioneel onderontwikkeld. Sommigen hebben misschien zelf emotionele verwaarlozing als kind ervaren en hebben daarom emotioneel niet veel te geven.
Er zijn echter opvoedstijlen en kenmerken, die zich lenen voor emotionele verwaarlozing:
Autoritaire ouders
Autoritaire ouders willen dat hun kinderen de regels volgen en hebben weinig neiging of tijd om naar de gevoelens en behoeften van een kind te luisteren. Volwassenen, die als kind opgevoed zijn door gezaghebbende ouders, rebelleren wellicht tegen autoriteit of worden onderdanig. Vooral vóór de jaren ’60 was het motto omtrent opvoeden: ‘Kinderen mogen wel gezien maar niet gehoord worden’ en ‘Jij mag pas iets zeggen als grote mensen zijn uitgepraat’. Opvoeding destijds was een kwestie van kinderen fatsoen en aanpassing bijbrengen. De noodzaak van een gezonde ontwikkeling van de eigen persoonlijkheid van een kind en het belang van grenzen mogen aangeven was vrijwel onbekend bij de gemiddelde ouder.
Tolerante ouders
Tolerante ouders hebben een ‘laat-het-maar-gebeuren’ houding wat betreft het grootbrengen van hun kind. Ze laten kinderen emotioneel vrijwel geheel aan hun lot over. Ouders kunnen het burgerlijk vinden om het emotioneel-volwassen voorbeeld te geven, soms ontbreekt hen de kennis en vaardigheid, energie, interesse of het geduld om met hun kind te bespreken hoe het met emoties kan omgaan. Kinderen die opgevoed zijn door tolerante ouders hebben wellicht moeite met emotioneel grenzen en limieten voor zichzelf te bepalen tijdens de volwassenheid. Deze mensen kunnen bijvoorbeeld in een oneindige pubertijd of studententijd blijven steken, waardoor ze maar niet toekomen aan het opbouwen van een volwassen leven met een carrière of gezin. Ze hebben geen gevoel voor verantwoordelijkheid naar anderen en blijven te ‘kinds’ of ‘studentikoos’. Of ze worden over-verantwoordelijk; ze hebben namelijk geleerd té volwassen voor hun leeftijd te moeten zijn, aangezien niemand anders verantwoordelijkheid voor hen nam. Vaak hebben deze kinderen als volwassene moeite met het bepalen en aangeven van grenzen naar anderen, waardoor ze groter risico lopen ten prooi te vallen aan mensen die hen willen gebruiken voor eigen belangen.
Perfectionistische ouders
Perfectionistische ouders zijn geneigd te geloven dat hun kinderen altijd meer, anders of beter kunnen. Dit zijn ouders die kritiek en correctie aangeven in plaats van begeleiding. Zo leert een kind dat, wat ze doen of laten, altijd anders of beter kan in de ogen van hun ouders. Vooral als er te weinig positieve aandacht voor wie ze zijn – zonder hun prestaties – tegenover staat. Het is goed mogelijk dat de beleving achteraf omtrent opvoeding, tussen ouders en kinderen zeer verschillen. Positieve aandacht kan wel gegeven maar niet gevoeld zijn. Kinderen van dergelijke ouders kunnen opgroeien als perfectionisten en kunnen onrealistisch hoge verwachtingen van zichzelf hebben. Ze internaliseren een strenge innerlijke criticus, wat resulteert in angsten of het gevoel van ‘nooit goed genoeg’ zijn.
Afwezige ouders
Afwezige ouders kunnen afwezig zijn om verschillende redenen zoals: overlijden, ziekte, echtscheiding, overwerken of vaak op reis. Ouders kunnen ook emotioneel afwezig zijn en daardoor niet weten wat er in hun kind omgaat. Ze zijn er wel, maar ze begeleiden hun kinderen niet op emotioneel vlak. Kinderen van afwezige ouders voeden uiteindelijk zichzelf voor een groot deel op. Als ze het oudste kind zijn, voeden ze misschien ook hun jongere broers en zussen op. Deze kinderen zijn vaak overdreven verantwoordelijk, wat ze mee kunnen nemen naar hun volwassen leven. Deze kinderen lijken op kleine volwassenen, overbelast met het piekeren over zichzelf, anderen en de wereld.
Het is goed mogelijk dat je ouders een combinatie waren van bovenstaande voorbeelden.
Heling bij emotionele verwaarlozing
Heling begint met het leren afstemmen op je eigen gevoelens en emoties. Door bewustzijn te vergroten rondom wat je voelt en jezelf toestemming te geven voor deze gevoelens, begint het proces naar verandering. Herkennen en benoemen van gevoelens. Het kunnen identificeren van gevoelens is een vaardigheid die je kunt leren. Vervolgens leer je jouw gevoelens en emoties te accepteren en serieus te nemen. Gevoelens en emoties heb je om een reden, ze hebben je namelijk veel waardevols te vertellen. Er bestaan geen ‘slechte’ emoties, wel zijn er effectieve en minder effectieve manieren om er mee om te gaan.
Leer je emoties te herkennen.
Als je ouders je emoties behandelden alsof ze niet geldig of essentieel waren, zou je als volwassene moeite kunnen hebben om te bepalen wat je voelt of te weten hoe je je moet gedragen als er moeilijke emoties opkomen. Zonder gevoel is besluitvorming bijna onmogelijk. Hoe we ons voelen drijft onze keuzes. Wat we doen, waar we heen gaan, met wie we tijd doorbrengen en zelfs wat we eten, zijn beslissingen die door emoties worden genomen. Ze vertellen ons hoe we ons voelen over onze wereld, anderen en onszelf.
Herken je behoeften en vraag anderen om hieraan te voldoen.
Je verdient het dat er aan jouw behoeften wordt voldaan, net als ieder ander. Begin klein door dingen te vragen die gemakkelijk te bereiken moeten zijn. Vraag bijvoorbeeld om een knuffel van je beste vriend of partner als je verdrietig bent, of om een paar momenten van stilte als je thuiskomt van je werk na een zware dag.
Belangrijk is om te leren jouw emoties en gevoel serieus te nemen. Dit heb je nodig om jezelf emotioneel te ontwikkelen, waardoor ook je gevoel van eigenwaarde kan toenemen. Je onderbewustzijn kent veel onverwerkte gevoelens maar ook een grote behoefte aan liefde, aandacht, erkenning en waardering. Om hier op een goede manier mee om te kunnen gaan is het belangrijk om de onvervulde behoeften uit je kindertijd te doorvoelen en te uiten, waarna je het kunt integreren en loslaten. Je kunt leren je eigen behoeften te vervullen, zonder je te verliezen in afhankelijkheid. Zo ontwikkelen je eigenwaarde en autonomie.
Nog meer om te lezen:
https://www.inspirerendleven.nl/tag/emotionele-verwaarlozing/
Er zijn 2 goede boeken (gratis in Kobo Plus): "Ongekende gevoelens" en het daarbij behorende werkboek "Patronen van ongekende
gevoelens doorbreken" van Jonice Webb
